NEO Observatory richt zich op vragen over vernieuwing en ontwikkeling van de regionale economie. Regionale specialisaties, zichtbaar in clusters en samenhang tussen bedrijfstakken staan centraal in ons onderzoek. De unieke mix van economische specialisaties en andere vestigingsplaatsfactoren in een regio vormt de basis voor de regionale concurrentiekracht en groeipotentie van de regio.
Wij richten ons op regionaal economische verkenningen op de korte en lange termijn, kosten-baten studies van investeringsprojecten, economische effectstudies en analyse van de economische structuur van regio’s. Daarnaast monitoren we de regionale concurrentiekracht en economische prestaties van regio’s met het brede welvaartsbegrip als uitgangspunt. We volgen hierbij allerlei vestigingsplaatsfactoren die een regio aantrekkelijk maken voor bedrijven en bewoners, zoals toegevoegde waarde, aanbod van technisch personeel, inkomensongelijkheid, aanbod van infrastructuur, toerisme, luchtkwaliteit en innovatiecapaciteit. Hieronder vindt u de belangrijkste onderwerpen:
Regionaal Economische Verkenningen
De tiende editie van de Randstad Monitor in opdracht van de EU-vertegenwoordiging van de vier Randstedelijke provincies in Brussel is in 2017 verschenen. In deze publicatie wordt de ontwikkeling van de Randstad op het gebied van economie, innovatie, arbeidsmarkt, vastgoedmarkt, verkeer & vervoer, dataverkeer via internet exchanges etc. geplaatst in het perspectief van de twintig belangrijkste metropolen van Europa. Deze publicatie bevat ook informatie over deelgebieden van de Randstad. De EU-vertegenwoordiging heeft eveneens een publieksversie uitgebracht.
In opdracht van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en de provincie Zuid-Holland wordt door NEO jaarlijks een Regiomonitor opgesteld. De ontwikkeling en realisatie van doelstellingen van de regionale investeringsstrategie staat daarin centraal. De nieuwe Regiomonitor wordt in samenwerking met de Erasmus Universiteit opgesteld.
Als spin-off van het ontwikkelen van de Regiomonitor heeft NEO Observatory onderdelen van de regionale economie van de MRDH en de provincie Zuid-Holland nader onderzocht in enige working papers.
- Balans tussen industrie en diensten
- Verkenning werkgelegenheidseffecten investeringsprogramma MRDH.
- Leren participeren; participatie van lager opgeleiden in de MRDH en de regio Eindhoven
NEO Observatory stelt in samenwerking met TNO en de Vrije Universiteit Amsterdam jaarlijks een economische verkenningen van de Metropoolregio Amsterdam op. Daarin wordt op basis van het Centraal Economisch Plan van het Centraal Planbureau een verwachting voor de Metropoolregio Amsterdam opgesteld. Daarin is ook aandacht voor de deelregio’s waar de MRA uit bestaat. In aanvulling op deze economische verkenningen van de MRA wordt ook een parallele verkenning voor Holland boven Amsterdam (Kop van Noord-Holland, Westfriesland en de regio Alkmaar) opgesteld.
- Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam (EVMRA) 2019
- Economische Verkenning Holland boven Amsterdam 2018
NEO Observatory heeft in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam een bijdrage geleverd aan de Economische Verkenning van Rotterdam. In de recente editie is een analyse van het economisch herstel en de verdienstelijking van Rotterdam-Rijnmond gegeven. Ondanks de matige groei van de wereldhandel en de effecten van de lage olieprijs op het maritieme cluster in de regio, trokken de bestedingen van huishoudens en bedrijven aan. Hoogwaardige zakelijke diensten, ICT, en consumptieve diensten trekken de economische ontwikkeling van Rotterdam. Dit herstel vindt hoofdzakelijk plaats in het centrum van Rotterdam. Het is gebleken dat de stad twee snelheden heeft. Het verschil in groei in stad en regio verdient nadere aandacht van het beleid.
Thematisch Regionaal Onderzoek
Buiten deze jaarlijks terugkerende economische verkenningen heeft NEO Observatory, veelal in samenwerking met partners, thematisch regionaal onderzoek uitgevoerd. Onder deze noemer heeft NEO Observatory verschillende onderzoeksprojecten uitgevoerd.
In opdracht van de gemeente Hilversum heeft NEO Observatory in samenwerking met Rienstra Beleidsonderzoek en Beleidsadvies onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteiten van het Media Park in Hilversum voor de digitale creatieve industrie en het wijdere Media Valley. De uitkomsten zijn neergelegd in het rapport ‘De flexibele kracht van de Verhalenfabriek’ (2018). In dat project is ook samengewerkt met UNStudio te Amsterdam ten behoeve van een herinrichting van het Media Park voor het creatieve werken in de 21e eeuw.
De gemeente Almere heeft getekend voor een woningbouwopgave van 60.000 woningen tot 2040 in het kader van het bestuursakkoord Regio Rijk Akkoord Almere Markermeer (RRAAM). Om niet eenzijdig als woonstad in de MRA en de Noordvleugel van de Randstad te fungeren, heeft de gemeente Almere aan NEO Observatory en Rienstra Beleidsonderzoek en Beleidsadvies gevraagd een analyse van het vestigingsklimaat van Almere te geven. Met deze analyse is een economische agenda opgesteld. Het resultaat van deze analyse is te lezen in de studie ‘Het vestigingsklimaat van Almere voor bedrijven; analyse voor de economische agenda‘ (2019). De uitkomsten hiervan zijn in verschillende presentaties met medewerkers van de gemeente, de Raad en bestuurders gedeeld.
In samenwerking met Rienstra Beleidsonderzoek en Beleidsadvies is een beeld opgesteld van de economische ontwikkeling van de provincie Utrecht. Daarbij is ook de regio Gooi en Vechtstreek en de Food Valley in beschouwing genomen: Utrecht+ Economisch Beeld. Dat is naderhand uitgewerkt voor deelregio’s.
Eerder werkte NEO Observatory mee aan de De Kracht van Oost-Nederland (2016); een kwantitatieve analyse van de concurrentiepositie van Oost-Nederland in opdracht van de Provincies Gelderland en Overijssel. In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken is in het rapport Verdienvermogen en aanpassingsvermogen van de Noordvleugel (2015) samen met Universiteit Utrecht (ESD2) een methodiek ontwikkeld voor het objectief meten van het verdienvermogen en aanpassingsvermogen van regionaal economische clusters, die is toegepast op de provincie Utrecht en de Metropoolregio Amsterdam.
Het onderzoek Rotterdam make IoT happen. The need for a transition of Rotterdam port and city towards the Third Industrial Revolution (2015), in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam, brengt de gevolgen van de technologische ontwikkelingen van de 21e eeuw voor de regionale economie van Rotterdam-Rijnmond in beeld, met name de noodzaak van energietransitie in de Rotterdamse haven en stedelijke economie. Dit rapport is een voorstudie van de Roadmap Next Economy, die de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, geïnspireerd door Jeremy Rifkin en zijn team, heeft opgesteld in 2016. Een samenvatting van deze voorstudie is gepubliceerd in de Rotterdamse Economische Verkenning 2016. Hierin zijn in twee scenario’s de effecten van de energietransitie voor Rotterdam-Rijnmond doorgerekend: één waarbij iedereen voor een groot deel zelf duurzame energie opwekt en verbruikt, en één waarbij duurzame energie toch centraal wordt opgewekt. Het is gebleken dat de energietransitie per saldo gunstig is voor Rotterdam-Rijnmond vanwege de complexere economische structuur en kennis die dit vergt, in aansluiting op de bestaande concentratie van de fossiele energie-industrie en aanverwante faciliteiten en haven-infrastructuur.
Voorgaande studies vormden de basis voor diverse publicaties, zoals een hoofdstukbijdrage aan het boek Metropoolvorming: Kansen en opgaven (2014), waarin verschillende auteurs het vraagstuk van de complexe structuur van een grootstedelijk gebied als de Metropoolregio Rotterdam Den Haag beschouwen. Andere voorbeelden van zulke publicaties zijn de artikelen De provinciale chemie van Zuid-Holland (2013) en De Randstad als groeimetropool (2007).
Tenslotte worden economische structuren op een verdiepende manier onderzocht door te kijken naar de samenhang tussen regio’s aan de hand van regionale input-output relaties in de MRIO 2.0 van NEO Observatory. Dit instrument is toegepast in onderzoek naar de economische relaties tussen stad en haven in Amsterdam en Rotterdam. Tevens leverde NEO Observatory een bijdrage aan het MIRT-onderzoek Oostkant Amsterdam (2016), in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en in samenwerking met Rienstra Beleidsonderzoek en Beleidsadvies.